Ένας χρόνος συμπληρώθηκε από τον θάνατο του Πελέ, ο οποίος πέθανε σαν σήμερα, στις 29 Δεκεμβρίου 2022, σε ηλικία 82 ετών.
Ο Πελέ θεωρείται (κυρίως από τους παλαιότερους) ως ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής του κόσμου. Οι πιο νέοι έχουν να προτείνουν τον Μαραντόνα και τον Κρόιφ και οι αρκετά νεώτεροι τον Μέσι και τον Ρονάλντο. Κανείς όμως ποδοσφαιρόφιλος δεν διανοείται να αφήσει εκτός οποιασδήποτε δεκάδας με τους ημίθεους της στρογγυλής θεάς τον Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα.
Αθλητής μετρίου αναστήματος (ύψος 1,73 μέτρα και βάρος 72 κιλά), συνδύαζε όλα τα γνωρίσματα ενός μεγάλου ποδοσφαιριστή: ακρίβεια στην πάσα, ισχυρό σουτ, απίθανη ντρίμπλα και προβλεπτικότητα στις κινήσεις των αντιπάλων του. Τον αποκαλούσαν «Perola Negra» («Μαύρο Μαργαριτάρι») και η ποδοσφαιρική του αίγλη τον κατέστησε εθνικό ήρωα της Βραζιλίας. Η απουσία της τηλεόρασης την εποχή που μεσουρανούσε το άστρο του φούντωσε ακόμη περισσότερο τον μύθο του.
Ο Πελέ γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1940 στην πόλη Τρες Κορασόες (Τρεις Καρδιές) της πολιτείας Μίνας Ζεράις της Βραζιλίας. Ο πατέρας του Ζοάο Ράμος ντο Νασιμέντο ή Ντοντίνιο ήταν ποδοσφαιριστής σε μικρές ομάδες της περιοχής (με εξαίρεση ένα διάστημα στην Ατλέτικο Μινέιρο) και τον μύησε στα μυστικά της μπάλας. Το παρατσούκλι Πελέ, που δεν σημαίνει κάτι στα πορτογαλικά, του το κόλλησαν οι συμμαθητές του στο σχολείο, όταν είχε αποκαλέσει κατά λάθος Πελέ τον Μπιλέ τον τερματοφύλακα της Βάσκο Ντα Γκάμα που ήταν ο αγαπημένος του ποδοσφαιριστής.
Η ποδοσφαιρική σταδιοδρομία του άρχισε στην εφηβική ομάδα της Μπαουρού, στην πολιτεία του Σάο Πάουλο, όπου ο πατέρας του είχε κρεμάσει τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια. Το 1956 η Σάντος εκτίμησε το ταλέντο του και τον ενέταξε στη δύναμή της. Με την ασπρόμαυρη φανέλα αγωνίστηκε στη θέση του επιθετικού μέσου, το διάστημα 1956-1974, σε 638 παιγνίδια επιτυγχάνοντας 619 γκολ. Με τη Σάντος ο Πελέ κατέκτησε 6 πρωταθλήματα Βραζιλίας και 6 διεθνείς τίτλους (3 Διηπειρωτικά και 3 Κόπα Λιμπερταδόρες). Στις 20 Νοεμβρίου 1969, στην 909η συμμετοχή του σε αγώνα Α’ Κατηγορίας της Βραζιλίας, σημείωσε το 1.000ό τέρμα του.
Την εποχή εκείνη δεν είχε δημιουργηθεί ακόμη το βραζιλιάνικο πρωτάθλημα. Έτσι η Σάντος, προσπαθώντας να εκμεταλλευθεί με τον καλύτερο τρόπο το «προϊόν της», έκλεινε φιλικούς αγώνες ανά τον κόσμο με αντάλλαγμα αρκετές χιλιάδες δολάρια. Σ’ ένα τέτοιο πέρασμά της από την Αθήνα, η Σάντος με τον Πελέ στη σύνθεσή της έπαιξε και με τις τρεις μεγάλες ομάδες του κέντρου. Νίκησε την ΑΕΚ με 3-0 και τον Παναθηναϊκό με 3-2, αλλά ηττήθηκε από τον Ολυμπιακό με 2-1. Ήταν ένα κατόρθωμα κοσμοϊστορικής σημασίας, που αναφέρεται και στον ύμνο της ομάδας (…κι ακόμα σε θυμούνται η Σάντος κι ο Πελέ…).
Ο Πελέ έγινε παγκοσμίως γνωστός με την Εθνική Βραζιλίας, τη φανέλα της οποίας φόρεσε 92 φορές επιτυγχάνοντας 77 γκολ. Οδήγησε τη «Σελεσάο» στην κατάκτηση τριών Παγκοσμίων Κυπέλλων (1958, 1962, 1970) και στη μόνιμη κατοχή του επάθλου Ζιλ Ριμέ.
Το 1974 ο Πελέ ανακοίνωσε την απόσυρσή του από το ποδόσφαιρο, αλλά τον επόμενο χρόνο συμφώνησε να υπογράψει τριετές συμβόλαιο ύψους 7 εκατ. δολαρίων με την ομάδα «Κόσμος» της Νέας Υόρκης και να συμβάλλει στην προαγωγή τού αθλήματος στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1977 κρέμασε οριστικά τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια, αφού οδήγησε την ομάδα του στην κατάκτηση του πρωταθλήματος των ΗΠΑ. Με τους «Κόσμος» αγωνίστηκε σε 56 παιχνίδια, σημειώνοντας 31 γκολ. Συνολικά στην καριέρα του αγωνίστηκε σε 1363 αγώνες και πέτυχε 1281 γκολ, ρεκόρ ακατάρριπτο μέχρι σήμερα.
Ο Πελέ τιμήθηκε με πλήθος πολιτικών και αθλητικών βραβείων. Το 1994 ονομάστηκε πρεσβευτής καλής θελήσεως της UNESCO και το 1999 «Ποδοσφαιριστής του Αιώνα» από τη FIFA. Περιοδεύει συνεχώς στο κόσμο και φροντίζει πάντα να διατηρεί τη φήμη του αλώβητη. Στην προσωπική του ζωή είχε νυμφευτεί τρεις φορές και είχε αποκτήσει επτά παιδιά.
Ο Πελέ έφυγε από τη ζωή στις 29 Δεκεμβρίου 2022, σε ηλικία 82 ετών. Νοσηλευόταν σε νοσοκομείο του Σάο Πάολο με καρκίνο του εντέρου.
